Դելֆինները, որոնք հայտնի են իրենց խաղասեր բնավորությամբ և բարձր ինտելեկտով, դարեր շարունակ գերել են մարդկանց երևակայությունը։ Այս հմայիչ արարածները ոչ միայն օվկիանոսի ամենասիրված կենդանիներից են, այլև ամենախորհրդավորներից՝ օժտված բարդ սոցիալական կառուցվածքով և հաղորդակցման յուրահատուկ համակարգով։
Զարմանալի փաստեր դելֆինների մասին
Դելֆինների աշխարհը լի է անակնկալներով։ Նրանք աշխարհի ամենախելացի կենդանիներից են, ինչը հաստատվում է բազմաթիվ գիտական հետազոտություններով։
Անունների օգտագործումը. Ամենաանհավանական բացահայտումներից մեկն այն է, որ դելֆիններն իրար դիմելիս օգտագործում են յուրահատուկ ձայնային ազդանշաններ՝ անուններ։ Յուրաքանչյուր դելֆին ծնվելուց հետո ստանում է իր անհատական «սուլոց-անունը», որին նա արձագանքում է։
Քուն և զգոնություն. Դելֆինները քնում են շատ յուրօրինակ ձևով։ Նրանք լողում են շրջանաձև, իսկ ուղեղի միայն մի կիսագունդն է հանգստանում, մինչդեռ մյուսը մնում է ակտիվ։ Սա թույլ է տալիս նրանց մի աչքով հետևել շրջապատին՝ գիշատիչներից պաշտպանվելու համար։
Ֆիզիոլոգիական նմանություններ մարդկանց հետ. Դելֆինները, ինչպես և մարդիկ, տաքարյուն են, շնչում են թոքերով և ունեն քառախորշ սիրտ։ Նրանց ուղեղի կառուցվածքը նույնպես զարմանալիորեն նման է մարդու ուղեղին, իսկ մարմնի միջին չափերը (1.5-2 մետր) համադրելի են մարդու հասակի հետ։
Սոցիալական կյանք և հաղորդակցություն
Դելֆինները չափազանց սոցիալական կենդանիներ են և ապրում են խմբերով, որոնք կոչվում են վտառներ։ Այս խմբերում նրանք դրսևորում են բարդ սոցիալական վարք և փոխօգնություն։ Երբ դելֆիններից մեկը վիրավորվում է կամ թուլանում, մյուսները նրան օգնում են մնալ ջրի մակերեսին, որպեսզի կարողանա շնչել։ Հայտնի են բազմաթիվ դեպքեր, երբ դելֆինները օգնության են հասել նաև խեղդվող մարդկանց։
Նրանց հաղորդակցման համակարգը բաղկացած է բազմազան ձայներից, այդ թվում՝ սուլոցներից, ճտտոցներից և այլ ազդանշաններից։ Այս ձայների միջոցով նրանք տեղեկատվություն են փոխանցում սննդի առկայության, վտանգի և այլ կարևոր հանգամանքների մասին։
Դելֆինների տեսակները և բնակության վայրերը
Գոյություն ունի դելֆինների շուրջ 40 տեսակ, որոնք հանդիպում են աշխարհի գրեթե բոլոր օվկիանոսներում և նույնիսկ որոշ գետերում։ Նրանց չափերը տատանվում են 1.7 մետրանոց Մաուի դելֆինից մինչև 9.5 մետրանոց խոյադելֆինը (որը նույնպես դելֆինների ընտանիքի անդամ է)։ Տեսակների մեծ մասը նախընտրում է արևադարձային և բարեխառն գոտիների տաք ջրերը, սակայն որոշ տեսակներ հարմարվել են նաև ավելի ցուրտ կլիմայական պայմաններին։
Պահպանության խնդիրներ
Չնայած իրենց տարածվածությանը՝ դելֆինները բախվում են բազմաթիվ սպառնալիքների, որոնք հիմնականում կապված են մարդու գործունեության հետ։ Ջրային աղմուկի աղտոտումը, որն առաջանում է նավագնացությունից և ստորջրյա շինարարությունից, լուրջ սթրեսի է ենթարկում դելֆիններին և կարող է վնասել նրանց զգայուն լսողությունը։ Բացի այդ, նրանց կյանքին սպառնում են նաև ձկնորսական ցանցերը, որսագողությունը և բնակության վայրերի կորուստը։
Ամբողջ աշխարհում իրականացվում են պահպանությանն ուղղված միջոցառումներ, այդ թվում՝ պահպանվող տարածքների ստեղծում և «դելֆինների համար անվտանգ» ձկնորսության մեթոդների խթանում։ Այս ջանքերը կենսական նշանակություն ունեն օվկիանոսի այս զարմանահրաշ բնակիչների գոյատևումն ապահովելու համար։
