Շատ գիտնականներ հակված են կարծելու, որ տարիքի հետ ժամանակն ավելի արագ է թվում մեզ, քանի որ մեր ուղեղն այլ կերպ է մշակում տեղեկատվությունը, քան երիտասարդ ժամանակ: 1960-ականներին հոգեբան Ռոբերտ Օրնշտեյնը մի շարք փորձեր անցկացրեց, որոնք ցույց տվեցին, որ ժամանակի մեր ընկալումն ուղղակիորեն կապված է այն բանի հետ, թե որքան տեղեկատվություն ունենք մարսելու:
Իր ուսումնասիրության ընթացքում նա պարզել է, որ երբ մարդկանց ցույց են տալիս բարդ և հետաքրքիր պատկերներ, նրանք ժամանակն ավելի երկար են ընկալում ձանձրալի նկարներ դիտելու համեմատ, չնայած իրականում ցուցադրման ժամանակը նույնն է:
Մեկ այլ փորձի ժամանակ մասնակիցները լսում էին ձայնագրություններ, որոնք լցված էին տարբեր աղմուկներով, ինչպիսիք են կտկտոցները կամ կենցաղային տեխնիկայի ձայները: Որքան տարբեր հնչյուններ էին նրանք լսում, այնքան երկար էր նրանց թվում լսումների տևողությունը: Սա խոսում է այն մասին, որ տեղեկատվության քանակն ու որակը, որը մենք մշակում ենք, ուղղակիորեն ազդում են ժամանակի մեր ընկալման վրա:
Ինչու՞ է մանկությունը երջանիկ թվում
Բայց ինչպե՞ս է դա կապված այն փաստի հետ, որ ժամանակը կարծես թե արագանում է տարիքի հետ: Բանն այն է, որ երբ մենք մեծանում ենք, մեր ուղեղը ընտելանում է մեզ շրջապատող աշխարհին: Մանուկ հասակում ամեն օրը լցված է նոր տպավորություններով ու բացահայտումներով՝ երեխաները նկատում են ամեն մի մանրուք՝ լինի դա գնացքով զբոսանք, թե զբոսանք այգում: Մեծահասակները, ընդհակառակը, ընտելացել են իրենց առօրյային և դադարել են ուշադրություն դարձնել մանրուքներին։ Սա նշանակում է, որ երեխաներին ավելի շատ ջանք է պետք նոր ինֆորմացիա մշակելու համար, ինչի պատճառով էլ նրանց համար ժամանակն ավելի դանդաղ է անցնում։
Տարիքի հետ ուղեղի նեյրոնները դառնում են ավելի բարդ, և ազդանշաններն ավելի դանդաղ են փոխանցվում ուղեղում, քան երիտասարդության շրջանում: Ինչպես նշում է պրոֆեսոր Ադրիան Բեջանը, մենք զգում ենք ժամանակի շարժումը մեզ շրջապատող աշխարհի ընկալման փոփոխությունների միջոցով: Երբ մենք երիտասարդ ենք, մեր ուղեղը օրական ավելի շատ տեսողական տեղեկատվություն է մշակում, ինչը ստիպում է օրերն ավելի երկար թվալ: Տարիների ընթացքում այս գործընթացը դանդաղում է, և օրերը սկսում են «սեղմվելլ» և ավելի կարճ թվալ։
Ինչպիսի՞ն է մեծահասակների կյանքը
Մեկ այլ տեսություն, որը բացատրում է, թե ինչու է տարիքի հետ ժամանակն արագ անցնում՝ կապված է այն բանի հետ, թե որքան արժեքավոր ենք մենք համարում յուրաքանչյուր տարի: Որքան շատ տարիներ է ապրվել, այնքան ավելի քիչ կարևոր է յուրաքանչյուր առանձին տարի՝ համեմատած տարիների ընդհանուր թվի հետ:
Ավելի լավ հասկանալու համար կարող եք պատկերացնել, թե տարին ինչպես է ընկալվում երեխայի կողմից. տասը տարեկան երեխայի համար մեկ տարին նրա կյանքի մի ամբողջ տասներորդն է, իսկ 75 տարեկանի համար նրա հսկայական փորձի ընդամենը մի փոքր մասն է։ Հետևաբար, չափահասի համար տարին աննկատ թռչում է, իսկ երեխայի համար՝ ավելի երկար է։
Այս տեսությունը նույնպես սերտորեն կապված է մեր հիշողությունների հետ։ Ինչպես բացատրում են հետազոտողներ Muireann Irish-ը և Claire O’Callaghan-ը, հիշողությունները կարևոր դեր են խաղում ժամանակի ընկալման մեջ: Որքան ավելի հստակ և հարուստ են մեր հիշողությունները անցյալի իրադարձությունների մասին, այնքան ավելի մեծ է ժամանակի զգացումը:
Մանկության մեջ ամեն օր լցված է նոր տպավորություններով, որոնք պահվում են հիշողության մեջ։ Սակայն մեծահասակները հաճախ ապրում են առօրյայում, և անցյալը պակաս պայծառ է թվում:
Ժամանակի ընթացքում, երբ նոր տպավորությունների թիվը նվազում է, օրերն ու տարիները սկսում են միաձուլվել միապաղաղության: Ահա թե ինչու շատերը խորհուրդ են տալիս փորձել նոր բաներ, գտնել հետաքրքիր գործողություններ՝ ձեր կյանքը լիարժեք պահելու և ժամանակի ընկալումը դանդաղեցնելու համար:
