Կրետե (Հունաստան) հովվապետական այցի երկրորդ օրը` մայիսի 5-ին, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Սուրբ և Անմահ Պատարագ է մատուցել Հերակլիոնի Սուրբ Հովհաննու Կարապետ հայկական եկեղեցում:
Հայ համայնքը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին դիմավորել է եկեղեցու առջև, ավանդական աղ ու հացով և «Հրաշափառի» երգեցողությամբ: Եկեղեցում կատարվեց աղոթք, որի ավարտին Նորին Սրբությունն իր օրհնությունը բաշխեց ներկա հավատավոր ժողովրդին:
Ինչպես «Արմենպրես»-ին տեղեկացրին Մայր Աթոռի տեղեկատվական համակարգից, հաջորդած պատրաստությունից հետո եկեղեցականաց թափորը Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին առաջնորդեց դեպի տաճար: Վեհափառ Հայրապետը, ժողովրդին օրհնելով Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից բերված Ս. Հովհաննես Մկրտչի մասունքակիր խաչով, այն զետեղել է սրբի անունը կրող խորանին` հավատացելոց օրհնության և երկրպագության համար:
Սուրբ Պատարագի ընթացքում Նորին Սրբությանը որպես առընթերականեր սպասավորեցին Կոստանդնուպոլսի Հայոց Պատրիարքության պատրիարքական ընդհանուր փոխանորդ Գերաշնորհ Տ. Արամ արքեպիսկոպոս Աթեշյանը և Հայաստանի Աստվածաշնչային ընկերության գլխավոր քարտուղար Գերաշնորհ Տ. Եզնիկ արքեպիսկոպոս Պետրոսյանը:
Սուրբ Պատարագին ներկա էին Հունաստանի ԱԳ փոխնախարար Մարկոս Բոլարիսը, Կրետեի Արքեպիսկոպոս Իրենեոսի, Կրետեի նահանգապետարանի և Հերակլիոնի քաղաքային իշխանությունների ներկայացուցիչներ, այլ եկեղեցիների սպասավորներ, Կրետեի հայ համայնքի և եկեղեցական վարչության անդամներ, բազում ուխտավորներ Աթենքից, Պոլսից և Մոսկվայից:
Սուրբ Պատարագի ընթացքում Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Երկրորդ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն իր օրհնությունն ու պատգամն է բերել ներկա բարեպաշտ ժողովրդին:
«Փառք ենք վերառաքում Բարձրյալին մեր Սուրբ Եկեղեցու հավատավոր զավակներիդ հանդիպելու և ձեզ հետ միասին Սուրբ Հովհաննու Կարապետ եկեղեցու 350-ամյակը տոնախմբելու շնորհի համար: Գոհունակության զգացումով է համակված Հայրապետիս հոգին, որ հովվապետական անդրանիկ այցով գտնվում ենք Միջերկրական ծովի այս գեղատեսիլ կղզում, որտեղ հայորդիք դարեր շարունակ սերնդեսերունդ համախմբված են Սուրբ Հովհաննես Մկրտչի անունը կրող այս նվիրական եկեղեցու հովանու ներքո: Եկեղեցու հոբելյանը մեծ իրադարձություն է ամենքիս համար: Ուրախալի այս առիթով բերում ենք ձեզ Հայրապետական Մեր օրհնությունն ու շնորհավորանքները և համայն հայության նվիրական կենտրոն Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի լույսն ու օրհնությունը:
Խորհրդանշական է, որ այսօր Առաքելական մեր Սուրբ Եկեղեցին տոնում է Կանաչ կամ Աշխարհամատրան կիրակին: Այն հիշատակությունն է երկրի վրա Քրիստոսի Սուրբ Եկեղեցու հաստատման, որ հիմնվեց հավատքի վեմի վրա, ինչպես որ օրհնաբանվում է նաև Ժամագրքի աղոթական խոսքերով` « Տէ՛ր, որ հիմնեցուցեր զեկեղեցի քո ի վերայ վիմի հաւատոյ … ի խաղաղութեան զսա պահեա՛»: Մեր Տեր Հիսուս Քրիստոսի Հարությունը դարձավ Եկեղեցու հաղթության, Փրկչի կենարար վարդապետության աշխարհում տարածման սկիզբը և այն զորությունը, որով քրիստոնյաները համբերեցին բազում չարչարանքների ու նեղությունների, բայց անշեջ պահեցին հավատքի լույսը, դրանով լուսավորեցին աշխարհը և հրավիրեցին մարդկությանը ժառանգելու հավիտենությունն ու երկնքի արքայությունը: Քրիստոսի շնորհած Հարությունը դարձավ զորությունը նաև այս կյանքի, որով դժվարությունների ու խնդիրների առջև դիմակայումով հավատացյալները վկայեցին իրենց հավատքի, կամքի ու կյանքի հաղթանակը և հավատքի վեմի վրա անսասան մնալով՝ եկեղեցիներ հաստատեցին տարբեր երկրներում: Հարության զորությամբ էր նաև, որ Քրիստոսապաշտ մեր ժողովուրդը հառնեց իր համար փորված գերեզմաններից, հարություն առավ Հայոց ցեղասպանությունից և իր կյանքը վերընձյուղեց հավատավոր ու աստվածասեր իր ընթացքի նոր ձեռքբերումներով: Աշխարհի տարբեր երկրներում հիմնված հայ համայնքներում վերստին կերտվեցին սրբավայրեր, կառուցվեցին եկեղեցիներ, հնչեց աղոթքը, հնչեց հայ լեզուն ու խոսքը, վառ մնաց հայոց ջահը աստվածսիրության ու եկեղեցասիրության՝ ըստ Պողոս առաքյալի հոգեշահ խոսքի. «Արդ, ո՞վ պիտի բաժանի մեզ Քրիստոսի սիրուց. տառապա՞նքը, թէ՞ անձկութիւնը, թէ՞ հալածանքը, թէ՞ սովը, թէ՞ մերկութիւնը, թէ՞ վտանգները, թէ՞ սուրը: Ո՛չ մի արարած չի կարող բաժանել մեզ Աստծու այդ սիրուց, որ կայ մեր Տէր Քրիստոս Յիսուսով» (Հռ. Ը 35, 39): Ահա այդ սիրով, անխորտակելի հավատքով են հիմնադրվել մեր սուրբ եկեղեցիները, ինչպես որ Սուրբ Հովհաննես Մկրտչի անունը կրող այս եկեղեցին:
Հավատացյալներիս համար Եկեղեցին դեպի Աստված և փրկություն առաջնորդող տապան է, որ այս կյանքի ալեկոծությունների, անհանգստությունների ու տագնապների ընդմիջից իր հարկի ներքո ապաստանածներին սնում է հոգևոր կերակրով, մատռվակում Տիրոջ Կենաց խոսքը և ապահով հասցնում դեպի խաղաղ նավահանգիստը: Եկեղեցու այս մեծագույն փրկարար առաքելության կարևորությամբ է մեր շարականներում Սուրբ Եկեղեցին գովաբանվում որպես Աստծո քաղաք, աստվածային շնորհներով լցված անխորտակելի հաստատություն. «Տէ՛ր, որ հիմնեցուցեր զեկեղեցի քո ի վերայ վիմի հաւատոյ … ի խաղաղութեան զսա պահեա՛»:
Գոհունակություն է Մեզ համար անդրադառնալ, որ երեք և կես դարեր շարունակ Սուրբ Հովհաննու Կարապետ այս եկեղեցին իր հոգևոր սպասավորներով և նրանց լծակից աշխարհականներով գովելի ծառայությամբ հոգևոր խնամք է մատուցել Կրետեում հաստատված հայորդիներին, առաջնորդել դեպի Աստված, զորացրել հավատացյալներին, բաշխել Սուրբ Հոգու պարգևները, ամուր պահել ազգային ինքնությունը:
Սիրելիներ, նոր ժամանակներում դուք եք, որ ձեր հայրերի օրինակով, սիրո և միաբանության ոգով մեր Սուրբ Եկեղեցու հովանու ներքո շարունակում եք կենդանի պահել ազգային-եկեղեցական կյանքն այստեղ, և ձեր բաժին լույսը հավելել Սուրբ Էջմիածնի Լուսավորչահաստատ մշտավառ կանթեղին, որ դարերի խորքից մինչև այսօր լուսավորում է ազգիս փրկության ճանապարհը: Դուք էլ ձեր այս փոքրիկ համայնքով, բայց զորավոր հավատքով մաս եք կազմում հայոց ազգային-եկեղեցական կյանքի, և շատ կարևոր է, որ նույն նախանձախնդիր ոգով շարունակեք ընթանալ ձեր հայրերի ավանդած ճանապարհով», – ասել է Ամենայն Հայոց Հայրապետը:
Նորին Սրբությունը հորդորել է Կրետեի հայ համայնքին հարուցյալ Տիրոջով զորացյալ` ամուր հավատքով և անխոնջ նվիրումով շարունակել իրենց աստվածահաճո ընթացքը, նախանձախնդիր մնալ մեր սրբազան արժեքներին և ազգային ու եկեղեցական կյանքի հանդեպ նույն նվիրումով շենացնել համայնքային իրենց կյանքը:
Վեհափառը պատգամեց եկեղեցու հաստատման 350-ամյակի հոբելյանը նոր հանգրվան նկատել` նորոգելու առ Աստված հավատարմության իրենց ուխտը և եկեղեցաշեն ու ազգօգուտ իրագործումներով բարեզարդելու ազգային-եկեղեցական մեր անդաստանը:
Ուրախալի այս առիթով Հայրապետն իր գնահատանքն է բերել Պատրիարքական ընդհանուր փոխանորդ Գերաշնորհ Տ. Արամ արքեպիսկոպոս Աթեշյանին, ում հոգատարության ներքո է գտնվում Կրետեի հովվությունը, ինչպես նաև այցի կազմակերպման գործում իրենց ջանքերը ներդրած Եզնիկ արքեպիսկոպոսին, Ռուսաստանի և Նոր Նախիջևանի Հայոց թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Եզրաս արքեպիսկոպոս Ներսիսյանին, Հունաստանի Հայոց թեմի առաջնորդական տեղապահ Հոգեշնորհ Տ. Խորեն վարդապետ Առաքելյանին, եկեղեցու վարչության ատենապետ Անտոնիս Բենարդին և անդամներին:
Նորին Սրբությունը իր շնորհավորանքներն ուղղեց Կրետեում բնակվող հայորդիներին այս նշանակալի հոբելյանի առիթով` մաղթելով սեր և երջանկություն ընտանեկան իրենց հարկերից ներս, ուժ և կորով, որպեսզի նվիրումով ու ջերմեռանդությամբ կարևոր մասնակցություն բերեն ինչպես համայնքային կյանքի զորացմանը, այնպես էլ Կրետե կղզու բարգավաճմանը` շարունակելով վայելել տեղական իշխանությունների և ժողովրդի սերն ու հարգանքը:
Գարեգին Բ Կաթողիկոսն իր գնահատանքն է հայտնել նաև Հունաստանի իշխանություններին` ի դեմս արարողությանը ներկա Հունաստանի փոխարտգործնախարար Մարկոս Բոլարիսի, Կրետեի արքեպիսկոպոսարանի, նահանգապետարանի և քաղաքապետարանի ներկայացուցիչներինն` ջերմ ընդունելության, մեր ժողովրդի զավակների հանդեպ բարյացակամության ու զորակցության և հոբելյանական միջոցառումներին բերած աջակցության համար:
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը աղոթքով հայցել է, որ Տիրոջ օրհնությամբ սիրո և խաղաղության մեջ շենանա Հունաստանը, Հայաստան և Արցախ հայրենի մեր երկիրը, զորեղ և բարօր մնա աշխարհասփյուռ մեր ժողովրդի ազգային-եկեղեցական կյանքը, և համայն հայության միասնական ջանքերը ծառայեն բարօրությանը Հայաստան աշխարհի և Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցու պայծառությանը:
Սուրբ Պատարագի ողջ ընթացքում բարեպաշտ հայորդիները հնարավորություն են ստացել համբուրելու Սուրբ Հովհաննու Կարապետի մասունքակիր խաչը և սրբի բարեխոսության հայցով արժանանալու սուրբ մասունքներից ճառագող օրհնությանը:
Սրբազան արարողության ավարտին հաջորդեց խաչքարի օրհնության կարգը, որ պանծալի հոբելյանի առիթով եկեղեցուն է ընծայվել Նորին Սրբություն Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի կողմից:
Վեհափառ Հայրապետը Սրբալույս Մյուռոնով օծել է խաչքարը, որից հետո վերստին իր շնորհավորանքներն ու օրհնությունը բերել Կրետեի հայ համայնքին և ներկա բազում ուխտավորներին:
Նույն օրը «Աքվիլա Ատլանտիս» հյուրանոցում համայնքի կողմից կազմակերպվել է պաշտոնական ճաշկերույթ՝ ի պատիվ Ամենայն Հայոց Հայրապետի, որի ավարտին Նորին Սրբությունը վերստին իր օրհնությունն ու պատգամն է բերել ներկաներին:
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը նաև հանդիպումներ է ունեցել Հունաստանի ԱԳ փոխնախարար Մարկոս Բոլարիսի և տոնախմբությունների առիթով Կրետե ժամանած ուխտավորների խմբերի հետ:
