News.am-ը գրում է․
Ընդհանրապես երբ խոսում ենք մեր ապագայի կերտման, մեր ինքնության պահպանման եւ զարգացման մասին, դրա համար եւ այդ ճանապարհին կա շատ կարեւոր մի բանաձեւ. մենք իսկապես որպես ժողովուրդ պետք է ինքներս մեզ ավելի լավ ճանաչենք, ավելի խորը իմանանք մեր պատմությունը, ավելի մանրամասն գիտենանք մեր ժառանգության մասին։ Այս մասին այսօր՝ նոյեմբերի 22-ին, ռոմի Սուրբ Նիկողայոս Հայ Կաթողիկե եկեղեցի եւ Քահանայապետական Լեւոնյան հայ վարժարան այցի ժամանակ իր ելույթում ասաց ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։
Վարչապետի խոսքով՝ պաշտոնական այցերը նաեւ հայ ազգը, մեր ժողովուրդը, մեր պատմությունն ավելի լավ ճանաչելու մասին են․ «Ես մտածում էի Իտալիայի Հանրապետություն մեր ընթացիկ այցի մասին, եւ տպավորությունն այն է, թե այս այցն Իտալիա, հայ-իտալական հարաբերությունները, հետագա հնարավորություները ավելի լավ իմանալու, գիտենալու, ճանաչելու մասին է։ Բայց գործնականում գրեթե բոլոր այցերն ունեն շատ կարեւոր մի հատված եւ առանձնահատկություն՝ մինչ այս պահին, հիմա առավել եւս ընդգծվում է։ Խոսքն այն մասին է, որ տարբեր երկրներ ճամփորդելով, տարբեր հանդիպուներ ունենալով՝ մենք ոչ միայն ճանաչում ենք եւ իմանում ենք այդ երկրների մասին, այլեւ ավելի լավ ճանաչում ենք ինքներս մեզ, մեր պատմությունը, մեր ինքնությունը, եւ այս պաշտոնական ճամփորդությունները նաեւ մեր ազգը, մեր ժողովուրդը, մեր պատմությունն ավելի լավ ճանաչելու մասին են»։
Փաշինյանը վստահ է՝ մեր ինքնությունը պահպանելու համար պետք է ավելի խորը իմանանք մեր պատմությունը․ «Ընդհանրապես երբ խոսում ենք մեր ապագայի կերտման, մեր ինքնության պահպանման եւ զարգացման մասին, դրա համար եւ այդ ճանապարհին կա շատ կարեւոր մի բանաձեւ. մենք իսկապես որպես ժողովուրդ պետք է ինքներս մեզ ավելի լավ ճանաչենք, ավելի խորը իմանանք մեր պատմությունը, ավելի մանրամասն գիտենանք մեր ժառանգության մասին, եւ մեր ապագան կառուցելու ամենակարեւոր գործողություններից մեկը մեր անցյալը ճանաչելու, մեր անցյալի հետ հաշտ լինելու գործընթացն է։ Իտալիա կատարած այս այցը, ինչպես նաեւ այլ երկրներ կատարած այցերը իսկապես շատ հսկայական հայկական ենթատեքստ ունեն. մենք սկսեցինք Վենետիկից՝ այցելելով Մխիթարյան միաբանություն, որը մեր ինքնության պահպանման եւ զարգացման գործում անուրանալի եւ անգնահատելի վաստակ է ունեցել։ Այսօր մենք Լեւոնյան վարժարան այցելելու առիթ ունենք, Միլանի Հայ Առաքելական եկեղեցում հանդիպում ունեցանք։ Այս այցերը, անկեղծ ասած, մեծացնում են մեր ներուժի գնահատականը, անսահման հարգանքը ինքներս մեր պատմության, մեր ժառանգության նկատմամբ եւ մեր ապագայի հանդեպ հավատը։ Երբ մենք այցելում ենք հեռավոր Սինգապուր, եւ այնտեղ այցելության ամենակարեւոր օջախներից մեկը հայկական եկեղեցին է, երբ այցելում ենք Ռուսաստան, Եվրոպայի երկրներ, Ֆրանսիա, ԱՄՆ, իրականում այդ բոլոր այցերի արդյունքներից մեկը մեր ինքնությունն ավելի լավ ճանաչելու պատեհությունն է, հնարավորությունն է, եւ սա իսկապես շատ բարձր գնահատանքի է արժանի»։
Նա կարեւորում է եկեղեցու դերը մեր ինքնության պահպանման եւ զարգացման գործում․ «Ես ուզում եմ ասել, որ իսկապես մենք շատ բարձր ենք գնահատում Հայ Առաքելական եկեղեցու, Հայ Կաթոլիկ եկեղեցու, Հայ ավետարանական եկեղեցու դերը մեր ինքնության պահպանման եւ զարգացման գործում։ Ցանկանում եմ նաեւ շնորհակալություն հայտնել Ձեզ հայկական ինքնությանն այսքան մոտիկ եւ հարազատ մնալու, այդ ինքնությունը ոչ միայն պահպանելու, այլեւ զարգացնելու համար։ Այնպես ստացվեց, որ Միլանում հանգամանքների բերումով մեր ողջ հանդիպումն անցավ Ղուկասի ավետարանի Տասը մնասի առակի համատեքստում։ Ես կարծում եմ, որ այդ առակը հենց այսօր էլ շատ հրատապ է մեզ համար, որովհետեւ հարցն այն չէ, թե մենք ինչ հաշիվ ենք պահանջելու ինքներս մեզնից, հարցն այն է, թե մենք ինչ հաշիվ ենք տալու մեր սերունդներին, որովհետեւ այն ժառանգությունը, որ մենք ունենք ՀՀ-ում, աշխարհում, պետք է ոչ միայն ուղղակի պահպանվի, այլեւ պետք է զարգանա։ Այդ ժառանգությունը պետք է ուժեղացնի մեր ինքնությունը, մեր ժողովրդին, մեր պետությունը, մեր դիրքերը, ավելի վստահ դարձնի մեր ձայնը, ավելի մեծ պատասխանատվության դրդի հենց մեզ՝ ընդ որում, ոչ միայն ինքներս մեր ճակատագրի, այլեւ աշխարհի ճակատագրի, քրիոստոնեության, մարդկության առաջ մեր ունեցած պատասխանատվությունը։ Իսկ արդյոք մենք ընդհանրապես ունե՞նք այդպիսի պատասխանատվություն եւ կարող ենք ունենալ այդպիսի պատասխանատվություն եւ խոսել դրա մասին։ Այս հարցի պատասխանը մենք կարող ենք ստանալ միայն ինքներս մեզ ավելի լավ ճանաչելուց հետո։ Իսկ մենք ինչքան լավ ենք ճանաչում մեզ, հասկանում ենք, որ այսպիսի ժառանգություն ունեցող ժողովուրդը չի կարող ուղղակի անցորդ լինել մարդկության պատմության ճանապարհին, չի կարող ուղղակի դիտորդ լինել մարդկության պատմության թատերաբեմում։ Այսպիսի ժողովուրդը պետք է դերակատար լինի, եւ այդ դերակատար լինելու առաքելությունն ի կատար ածելու առաջին եւ նախնական ամենակարեւոր գործողությունն ինքներս մեզ ճանաչելն է, որովհետեւ հնարավոր չէ որեւէ նպատակի հասնել առանց սեփական ուժերը գնահատելու, առանց սեփական անցյալը ճանաչելու, առանց սեփական ժառանգությունը գնահատելու։ Իսկ մեր ժառանգությունը, որն առաջին հերթին հոգեւոր է, որովհետեւ այն, ինչ այստեղ նյութական է, որեւէ արժեք չէր ունենա եւ չի կարող ունենալ, եթե հենված չլինի հոգեւոր ամուր եւ անսասան հիմքի վրա»։
Վարչապետը շեշտում է՝ մեր ժառանգությունն առաջին հերթին հոգեւոր է, որովհետեւ կապ չունի՝ Հայ Առաքելական եկեղեցու, թե Հայ Կաթոլիկ եկեղեցու մասին ենք խոսում․ «Կարծում եմ, որ շատերը չէ, որ սրա մասին գիտեն եւ ինձ համար նույնպես պետք է խոստովանեմ՝ անակնկալի որոշակի տարրեր կային, որ հենված են նույն արժեքների վրա։ Սուրբ Ղազար կղզում հաճույքով արձանագրեցի, որ տաճարի հիմնական խորանները նվիրված են Մեսրոպ Մաշտոցին, Սահակ Պարթեւին, Գրիգոր Լուսավորիչին, եւ սա այն հոգեւոր ամբողջությունն է, որ մեզ բոլորիս միացնում է։ Ես ուզում եմ հավատալ, որ մեր պատմության եւ ժողովրդի այս նոր ժամանակաշրջանը հենց դրա մասին է, որ մենք ինքներս մեզ ավելի լավ ճանաչենք, ավելի ամբողջական գնահատենք, չզլանանք դիտել մեր թերությունները, չվախենանք շեշտել մեր առավելությունները, չվարանենք բարձրաձայնել մեր նպատակները եւ չվախենանք հաստատ քայլերով գնալ մեր նպատակների հետեւից։
Շատ ուրախ եմ այսօրվա առիթի համար, շնորհակալ եմ ջերմ ընդունելության համար եւ բարձր եմ գնահատում այն ամենը, ինչ միացրել է, միացնում է, միասնական է դարձնում մեզ բոլորիս»։
