Ֆինանսական կայունությունը շատերի համար թվում է հեռավոր ու անհասանելի երազանք։ «Ապրել աշխատավարձից աշխատավարձ» արտահայտությունը շատերիս է ծանոթ։ Բայց ի՞նչ, եթե ասենք, որ դեպի ֆինանսական կայունություն տանող ճանապարհը կազմված է ոչ թե մեկ մեծ ու անհնարին թռիչքից, այլ փոքր, կառավարելի քայլերից։
Անկախ նրանից՝ նոր եք սկսում Ձեր կարիերան, թե արդեն փորձառու մասնագետ եք, այս 7 գործնական քայլերը կօգնեն Ձեզ վերահսկողության տակ վերցնել Ձեր ֆինանսները և կառուցել ավելի ապահով ապագա։
Քայլ 1. Իմացեք՝ ուր են գնում Ձեր փողերը (Բյուջեի կազմում)
Սա ամենաառաջին և ամենակարևոր քայլն է։ Դուք չեք կարող կառավարել այն, ինչը չեք չափում։
Ինչո՞ւ է սա կարևոր: Առանց հասկանալու, թե ամեն ամիս կոնկրետ ինչի վրա եք ծախսում, ցանկացած ֆինանսական պլան դատապարտված է ձախողման։ Բյուջեն քարտեզ է, որը ցույց է տալիս Ձեր փողի շարժը։
Ինչպե՞ս անել:
Մեկ ամիս հետևեք ծախսերին: Պահպանեք բոլոր կտրոնները, օգտվեք բանկային հավելվածներից կամ պարզապես գրի առեք յուրաքանչյուր ծախս նոթատետրում։
Կատեգորիաներ ստեղծեք: Բաժանեք ծախսերը խմբերի՝ կոմունալ վճարներ, սնունդ, տրանսպորտ, ժամանց, պարտքեր և այլն։
Օգտագործեք 50/30/20 կանոնը որպես ուղեցույց: Ձեր եկամտի 50%-ը տրամադրեք կարիքներին (վարձ, սնունդ), 30%-ը՝ ցանկություններին (ճամփորդություն, սրճարան), և 20%-ը՝ խնայողություններին ու պարտքերի մարմանը։
Քայլ 2. Սահմանեք հստակ ֆինանսական նպատակներ
Բյուջեն ցույց է տալիս, թե որտեղ եք հիմա, իսկ նպատակները՝ թե ուր եք ուզում հասնել։
Ինչո՞ւ է սա կարևոր: Նպատակները մոտիվացիա են տալիս խնայել և հրաժարվել անտեղի ծախսերից։
Ինչպե՞ս անել:
Կարճաժամկետ նպատակներ (1-12 ամիս): Օրինակ՝ փակել կրեդիտ քարտի պարտքը, կուտակել 200,000 դրամ անվտանգության բարձիկի համար։
Միջնաժամկետ նպատակներ (1-5 տարի): Օրինակ՝ մեքենայի կանխավճարի համար գումար հավաքել, ճամփորդության մեկնել։
Երկարաժամկետ նպատակներ (5+ տարի): Օրինակ՝ բնակարանի կանխավճար, կրթության համար խնայողություն, կենսաթոշակային ֆոնդի ստեղծում։
Քայլ 3. Ազատվեք «վատ» պարտքերից
Ոչ բոլոր պարտքերն են ստեղծված հավասար։ Բարձր տոկոսադրույքով պարտքերը (օրինակ՝ սպառողական վարկեր, կրեդիտ քարտեր) խոչընդոտում են Ձեր աճին։
Ինչո՞ւ է սա կարևոր: Բարձր տոկոսները «ուտում» են Ձեր գումարը՝ թույլ չտալով այն ուղղել խնայողություններին կամ ներդրումներին։
Ինչպե՞ս անել:
Կազմեք ցուցակ: Գրի առեք Ձեր բոլոր պարտքերը՝ նշելով գումարը և տոկոսադրույքը։
Ընտրեք ռազմավարություն:
«Ձնագնդի» մեթոդ: Սկսեք ամենափոքր պարտքից։ Այն փակելուց հետո ստացած մոտիվացիան կօգնի անցնել հաջորդին։
«Ձնահյուս» մեթոդ: Սկսեք ամենաբարձր տոկոսադրույքով պարտքից։ Սա մաթեմատիկորեն ամենաարդյունավետն է։
Քայլ 4. Ստեղծեք «անվտանգության բարձիկ» (Emergency Fund)
Սա գումար է, որը նախատեսված է միայն անկանխատեսելի դեպքերի համար՝ աշխատանքի կորուստ, հիվանդություն, մեքենայի անսպասելի վերանորոգում։
Ինչո՞ւ է սա կարևոր: Սա Ձեր ապահովագրությունն է անսպասելի իրավիճակներում նոր պարտքերի տակ չմտնելու համար։
Ինչպե՞ս անել:
Նպատակ դրեք: Ձեր նպատակը պետք է լինի 3-6 ամսվա ծախսերին համարժեք գումար կուտակելը։
Սկսեք փոքրից: Եթե դա անհնարին է թվում, սկսեք 100,000 կամ 200,000 դրամ կուտակելուց։
Առանձին հաշիվ բացեք: Այդ գումարը պահեք առանձին խնայողական հաշվի վրա, որպեսզի գայթակղություն չլինի այն ծախսելու։
Քայլ 5. Սկսեք խնայել և ներդրումներ անել (Ավտոմատացրեք պրոցեսը)
Ձեր գումարը պետք է աշխատի Ձեզ համար, ոչ թե հակառակը։
Ինչո՞ւ է սա կարևոր: Խնայողությունները օգնում են հասնել կարճաժամկետ նպատակների, իսկ ներդրումները՝ ապահովել երկարաժամկետ աճ (գնաճից առաջ անցնելով)։
Ինչպե՞ս անել:
Ավտոմատացրեք: Կարգավորեք Ձեր բանկային հաշիվը այնպես, որ ամեն ամիս աշխատավարձը ստանալուն պես որոշակի գումար ավտոմատ փոխանցվի խնայողական կամ ներդրումային հաշվին։
Սկսեք փոքր գումարներով։ Պարտադիր չէ միանգամից հազարավոր դոլարներ ներդնել։ Կարևորը սովորություն ձևավորելն է։
Ուսումնասիրեք տարբերակները։ Կախված Ձեր ռիսկի մակարդակից՝ կարող եք ընտրել բանկային ավանդներ, պարտատոմսեր, բաժնետոմսեր կամ ներդրումային ֆոնդեր։
Քայլ 6. Փնտրեք եկամտի լրացուցիչ աղբյուրներ
Ֆինանսական հավասարումը երկու կողմ ունի՝ ծախսերը կրճատել և եկամուտներն ավելացնել։
Ինչո՞ւ է սա կարևոր: Եկամտի մի քանի աղբյուր ունենալը նվազեցնում է ռիսկերը և արագացնում Ձեր ֆինանսական նպատակներին հասնելու գործընթացը։
Ինչպե՞ս անել:
Օգտագործեք Ձեր հմտությունները: Կարո՞ղ եք տեքստեր գրել, դիզայն անել, լեզուներ դասավանդել, ծրագրավորել։ Առաջարկեք Ձեր ծառայությունները որպես ֆրիլանսեր։
Վերածեք հոբբին եկամտի: Եթե սիրում եք ձեռագործ իրեր պատրաստել, նկարել կամ թխել, կարող եք վաճառել Ձեր աշխատանքները։
Խնդրեք աշխատավարձի բարձրացում։ Եթե լավ եք կատարում Ձեր աշխատանքը, մի վախեցեք խոսել ղեկավարության հետ։
Քայլ 7. Պարբերաբար վերանայեք և կրթվեք
Ֆինանսական կայունությունը մեկանգամյա նախագիծ չէ, այլ շարունակական գործընթաց։
Ինչո՞ւ է սա կարևոր: Կյանքը փոխվում է՝ Ձեր եկամուտը, նպատակները, ընտանեկան կարգավիճակը։ Ձեր ֆինանսական պլանը պետք է հարմարվի այդ փոփոխություններին։
Ինչպե՞ս անել:
Ամիսը մեկ վերանայեք բյուջեն: Համեմատեք պլանավորած և փաստացի ծախսերը։
Տարին մեկ վերանայեք նպատակները: Արդյո՞ք դրանք դեռ ակտուալ են։
Շարունակեք սովորել: Կարդացեք գրքեր, լսեք փոդքաստներ, հետևեք ֆինանսական բլոգերի։ Որքան շատ գիտեք, այնքան ավելի լավ որոշումներ կկայացնեք։
Ֆինանսապես կայուն դառնալը մարաթոն է, ոչ թե սպրինտ։ Այս ճանապարհին կլինեն և՛ վերելքներ, և՛ վայրէջքներ։ Ամենակարևորը սկսելն է՝ թեկուզ ամենափոքր քայլից։ Մի՛ փորձեք ամեն ինչ միանգամից անել։ Ընտրեք մեկ կամ երկու քայլ այս ցանկից և սկսեք գործել այսօր։ Ձեր ապագա «ես»-ը շնորհակալ կլինի Ձեզ։
