Մեր մեջ ապրող ամենախորը, ամենաբնազդային զգացումներից մեկը արդարության ձգտումն է։ Այն սկսվում է մանկուց, երբ խաղալիքը անարդարացիորեն խլում են ձեռքից, և մեր առաջին բողոքի ճիչն է հնչում՝ «Դա արդար չէ՛»։ Այդ ճիչը մեզ հետ մեծանում է, փոխում իր ձևը, բայց երբեք չի լռում։ Այն դառնում է մեր կյանքի ամենաբարդ, երբեմն ամենացավոտ, բայց և ամենաիմաստալից ճանապարհորդությունը։
Ի՞նչ է իրականում արդարությունը
Մենք հաճախ արդարությունը կապում ենք դատարանների, օրենքների և պատիժների հետ։ Բայց դա ընդամենը սառցաբեկորի գագաթն է։ Արդարությունն ավելի խորն է։
Արդարությունը ճանաչումն է։ Երբ ճանաչում են քո ցավը, քո իրավունքը, քո ճշմարտությունը։
Արդարությունը հավասարակշռությունն է։ Երբ չարիքը պատժվում է, իսկ բարին՝ գնահատվում։ Երբ խախտված կարգը վերականգնվում է։
Արդարությունը ձայնն է։ Հնարավորությունը՝ բարձրաձայնելու անարդարության մասին՝ առանց վախի։
Արդարություն որոնում ենք ոչ միայն դատական դահլիճներում, այլև ընտանիքում, երբ խոսքը վիրավորում է, աշխատավայրում, երբ ջանքերը չեն գնահատվում, և նույնիսկ մեր սեփական խղճի հետ, երբ պայքարում ենք ճիշտ վարվելու համար։
Պայքար, որն ունի իր գինը
Արդարության ճանապարհը հարթ չէ։ Այն պահանջում է ուժ, համբերություն, երբեմն էլ՝ աներևակայելի զոհողություններ։ Այս ճանապարհին կարելի է հանդիպել անտարբերության պատերի, բյուրոկրատիայի, կամ պարզապես այն դառը իրականության, որ աշխարհը միշտ չէ, որ գործում է ըստ մեր բարոյական կողմնացույցի։
Հատկապես մեր՝ հայ ժողովրդի հավաքական հիշողության մեջ արդարության որոնումը դաջված է որպես չբուժվող վերք։ Մեր պայքարը պատմական արդարության վերականգնման համար՝ Ցեղասպանության ճանաչումից մինչև մեր իրավունքների պաշտպանությունը, ապացույցն է այն բանի, որ արդարության ձգտումը կարող է տևել սերունդներ՝ դառնալով ազգային ինքնության անբաժանելի մաս։
Իսկ ի՞նչ անել, երբ արդարությունը չի հաղթում
Սա թերևս ամենադժվար հարցն է։ Ի՞նչ անել, երբ դուռը փակ է, պատասխան չկա, և չարիքը մնում է անպատիժ։ Երբեմն ամենամեծ հաղթանակը արդարություն ստանալը չէ, այլ այն որոնելու ընթացքում չկոտրվելը։
Գտնել ներքին խաղաղություն: Հասկանալ, որ դու արել ես ամեն ինչ, ինչ կարող էիր։ Քո խիղճը մաքուր է։
Չկորցնել հավատը մարդկության հանդեպ: Մեկի անարդարությունը չպետք է ստվերի բոլորի բարությունը։
Շարունակել ապրել: Թույլ չտալ, որ անարդարությունը քեզ սահմանի։ Քո կյանքը ավելին է, քան քեզ պատճառած ցավը։
Արդարություն որոնելը նշանակում է պայքարել սեփական արժանապատվության համար։ Դա հաստատում է, որ մենք հավատում ենք ճշտի և սխալի գոյությանը։ Թեև մենք միշտ չէ, որ գտնում ենք այն, ինչ փնտրում ենք, հենց որոնման գործընթացն է մեզ դարձնում մարդ։ Դա մեր հայտարարությունն է աշխարհին, որ մենք չենք հանձնվում, չենք լռում և շարունակում ենք հավատալ ավելի լավ աշխարհի։
Եվ հենց այդ պայքարի մեջ է թաքնված մեր ամենամեծ հաղթանակը։
