Հայկական գորգը պարզապես գեղեցիկ իր չէ, այլ մեր պատմության, մշակույթի և հավատալիքների կենդանի վկայությունն է՝ հյուսված գույների ու նախշերի ներդաշնակության մեջ։ Այն դարերի խորքից եկող մի պատգամ է, որը պատմում է մեր նախնիների ապրելակերպի, արվեստի և աշխարհընկալման մասին։
Գորգագործության Արմատները Հայկական Լեռնաշխարհում
Հայկական լեռնաշխարհում գորգագործությունն ունի հազարամյակների պատմություն։ Այս արհեստի հնագույն ծագման մասին են վկայում ինչպես հայ պատմիչների աշխատությունները, այնպես էլ օտարազգի ճանապարհորդների նկարագրությունները։ Պատմական աղբյուրները հաստատում են, որ միջնադարյան Հայաստանում գորգագործությունը եղել է արհեստների ամենազարգացած ճյուղերից մեկը։ Հայկական գորգերը մեծ պահանջարկ են ունեցել համաշխարհային շուկայում և հաճախ անվանվել են իրենց գործման վայրի անունով։
Նախշերի Առեղծվածային Լեզուն
Հայկական գորգերի ամենահետաքրքիր առանձնահատկություններից մեկը նրանց հարուստ խորհրդանշանային համակարգն է։ Յուրաքանչյուր զարդանախշ, յուրաքանչյուր գույն ունի իր իմաստը՝ սերնդեսերունդ փոխանցելով որոշակի տեղեկատվություն։
Վիշապագորգեր: Սրանք թերևս ամենահայտնի հայկական գորգերն են։ Վիշապը՝ որպես հզորության, ուժի և պտղաբերության խորհրդանիշ, հաճախ է հանդիպում հայկական գորգերում։ Վիշապագորգերը աչքի են ընկնում իրենց վառ գույներով և բարդ հորինվածքով։
Խաչաձև Նախշեր: Խաչը հայկական մշակույթում ունի բազմաշերտ իմաստ։ Այն խորհրդանշում է ոչ միայն քրիստոնեությունը, այլև հավերժություն, պաշտպանություն չար ուժերից և տիեզերքի չորս կողմերը։
Կենաց Ծառ: Սա ևս հաճախ հանդիպող մոտիվ է, որը խորհրդանշում է կյանքի շարունակականությունը, պտղաբերությունը և ընտանիքի բարեկեցությունը։
Երկրաչափական Պատկերներ: Ռոմբերը, եռանկյունիները և քառակուսիները հաճախ օգտագործվում են հայկական գորգերում՝ ստեղծելով ներդաշնակ և հավասարակշռված կոմպոզիցիաներ։
Գույների Ներդաշնակությունը
Հայկական գորգերի գունային գամման նույնպես հարուստ է և խորհրդանշական։ Հայ վարպետները հմտորեն օգտագործել են բնական ներկանյութեր՝ ստանալով վառ և կայուն գույներ։
Կարմիր: Ստացվել է որդան կարմիրից՝ հայկական հայտնի ներկանյութից։ Այն խորհրդանշում է կյանքը, ուժը, կիրքը և արիությունը։
Կապույտ: Խորհրդանշում է երկինքը, հավատը և հավերժությունը։
Կանաչ: Բնության, վերածննդի և հույսի գույնն է։
Դեղին և Ոսկեգույն: Խորհրդանշում են արևը, լույսը և աստվածային իմաստությունը։
Հայկական Գորգն Այսօր
Չնայած անցած դժվարին պատմական ուղուն՝ հայկական գորգագործության ավանդույթները պահպանվել և շարունակվում են մինչ օրս։ Ժամանակակից վարպետները, հավատարիմ մնալով հնագույն տեխնիկաներին և զարդանախշերին, ստեղծում են արվեստի գործեր, որոնք զարդարում են աշխարհի տարբեր թանգարաններ և մասնավոր հավաքածուներ։
Հայկական գորգը ավելին է, քան պարզապես հատակը կամ պատը զարդարող միջոց։ Այն մեր ինքնության անբաժանելի մասն է, մեր մշակութային ժառանգության վառ խորհրդանիշը, որը շարունակում է ապրել և զարմացնել իր գեղեցկությամբ ու խորիմաստությամբ։
