Շատ վաղուց, բարձր լեռների գրկում, թաքնված մի հովտում գոյություն ուներ մի առասպելական քարանձավ, որը հայտնի էր «Արձագանքների Քարանձավ» անունով։ Մարդիկ հավատում էին, որ այս քարանձավը սովորական արձագանք չի տալիս. այն վերադարձնում է ոչ թե խոսքերը, այլ դրանց հետևում թաքնված իրական զգացմունքներն ու մտադրությունները։
Մի օր երկու ճամփորդ՝ երիտասարդ և անհամբեր Արամն ու իմաստուն, տարեց Կարենը, որոշեցին այցելել այս քարանձավը։
Արամը, ցանկանալով ստուգել քարանձավի ուժը, առաջինը մոտեցավ մուտքին և ամբողջ ձայնով գոռաց.
— Ես ամենաուժեղն եմ։ Ես ոչ մեկից չեմ վախենում։
Մի քանի վայրկյան անց քարանձավի խորքից լսվեց մի ձայն, որը սակայն արձագանք չէր։ Այն հնչում էր տագնապալի ու դողացող. «Ես վախենում եմ… Ես այնքան փոքր եմ այս աշխարհում…»։ Արամը շփոթվեց և զայրացավ։ Նա չէր կարող հասկանալ, թե ինչու քարանձավը խեղաթյուրեց իր խոսքերը։
Այնուհետև մուտքին մոտեցավ իմաստուն Կարենը։ Նա խորը շունչ քաշեց, մի պահ լուռ մնաց՝ հայացքն ուղղելով դեպի քարանձավի մութ խորքը, և հետո հանգիստ ու ջերմ ձայնով ասաց.
— Ես ուզում եմ գտնել ներդաշնակություն։ Ես ուզում եմ խաղաղություն բերել ինձ և աշխարհին։
Քարանձավը մի պահ լռեց, իսկ հետո նրա խորքից հնչեց հզոր, բայց միևնույն ժամանակ խաղաղեցնող ձայն, որը կարծես լցնում էր ամբողջ հովիտը. «Ներդաշնակությունը քո մեջ է։ Խաղաղությունը սկսվում է քեզանից»։
Արամը զարմացած նայեց Կարենին։
— Ինչպե՞ս, — հարցրեց նա, — քո խոսքերը քարանձավը վերադարձրեց ուժեղացված, իսկ իմը՝ փոխեց։
Կարենը ժպտաց և բացատրեց.
— Քարանձավը չի լսում մեր բառերը, այն զգում է մեր սիրտը։ Դու գոռում էիր քո ուժի մասին, բայց քո ներսում թաքնված էր անվստահություն և վախ։ Դու փորձում էիր ինչ-որ բան ապացուցել աշխարհին, բայց իրականում՝ ինքդ քեզ։ Իսկ ես խոսեցի այն մասին, ինչին իսկապես հավատում էի։ Աշխարհը մեզ պատասխանում է ոչ թե նրանով, ինչ մենք ասում ենք, այլ նրանով, ինչ մենք իրականում ենք։ Մեր կյանքի արձագանքը կախված է ոչ թե մեր բարձր գոռոցներից, այլ մեր ներքին անկեղծությունից։
Առակի իմաստը
Մեր կյանքը, ինչպես «Արձագանքների Քարանձավը», հաճախ մեզ վերադարձնում է ոչ թե մեր արտաքին դրսևորումները, այլ մեր իրական էությունը, մեր խորը մտքերն ու զգացմունքները։ Մենք կարող ենք փորձել աշխարհին ներկայանալ ուժեղ, վստահ կամ հաջողակ, բայց եթե մեր ներսում թաքնված են վախ, անվստահություն կամ կեղծիք, կյանքի «արձագանքը» լինելու է հենց դրանց արտացոլանքը։ Իսկական ուժն ու ներդաշնակությունը գալիս են ներքին անկեղծությունից և ինքներս մեզ հետ ներդաշնակ լինելուց։
